Sevgili öğrenciler 5.sınıf ondalık gösterim konu anlatımı yazımıza hoş geldiniz. Ondalık gösterim konusunu ilk olarak 5.sınıfta öğrenmekteyiz, 6., 7. ve diğer sınıflarda da ondalık gösterimi görüp öğrendiklerimizin üzerine yeni bilgiler eklemekteyiz.[mathjax]
5.Sınıf Ondalık Gösterim Konu Anlatımı
Kesirlerin virgül kullanılarak yazılmasına, gösterilmesine ondalık gösterim denir.
Ondalık Gösterimin Basamak İsimleri
» Resimde de görüldüğü üzere virgülden öncesi tam kısım, virgülden sonrası ise kesir kısmı diye adlandırılır.
» Tam kısım doğal sayı olduğundan basamak isimleri doğal sayılardaki gibidir. Birler basamağı, onlar basamağı,yüzler basamağı şeklinde devam eder.
» Kesir kısmın basamakları ise virgülün sağındaki ilk rakamdan başlamak üzere onda birler basamağı, yüzde birler basamağı, binde birler basamağı şeklinde isimlendirilir.
Ondalık Gösterimlerin Okunuşu
Bir ondalık gösterimin okunuşu şu şekildedir:
İlk virgülden önceki sayı “tam” kelimesi eklenerek söylenir, sonra ondalık kısımdaki en küçük basamağın ismi ve ondalık kısımdaki sayı söylenir.
Aşağıdaki ondalık gösterimlerin okunuşlarını söyleyelim:
2,1 → İki tam onda bir
5,9 → Beş tam onda dokuz
78,45 → Yetmiş sekiz tam yüzde kırk beş
7,08 → Yedi tam yüzde sekiz
9,012 → Dokuz tam binde on iki
10,003 → On tam binde üç
Bir Kesrin Ondalık Gösterimini Bulma
Bir kesrin ondalık gösterimini bulmanın iki yöntemi vardır. Bu yöntemlerden ilki sadece paydası 10,100,1000 olan veya olabilen kesirlerde kullanılabilirken diğer yöntem bütün kesirlerde kullanılabilir.
Yöntem 1: Paydası 10,100,1000 olan veya genişletme-sadeleştirme yöntemleri ile 10,100,1000 olabilen kesirlerin ondalık gösterimlerini kesrin okunuşundan faydalanarak bulabiliriz.
Yöntem 2: Kesirlerin payını paydasına bölerek ondalık gösterimlerini buluruz.
5.sınıfta çoğunlukla 1.yöntem kullanılır, ikinci yöntem 6. ve diğer sınıflarda kullanılır.
Paydası 10,100,1000 Olan Kesirlerin Ondalık Gösterimleri
Paydası 10,100,1000 olan kesirler okunuşlarından yararlanılarak ondalık olarak gösterilirler. Aşağıdaki kesirlerin ondalık gösterimlerini beraber bulalım.
$$1\frac1{10}$$ kesrini “Bir tam onda bir” şeklinde okuyabiliriz, dolayısıyla “Bir tam onda bir” ifadesi virgül kullanılarak 1,1 şeklinde yazılır.
$$3\frac{15}{100}$$ kesrini “Üç tam yüzde on beş” şeklinde okuyabiliriz, dolayısıyla ondalık gösterimi 3,15 şeklindedir.
$$\frac5{1000}$$ kesrinin tam kısmı olmadığından “Sıfır tam binde beş” şeklinde okunabilir, bu kesrin ondalık gösterimi 0,005 şeklindedir.
$$17\frac5{10}$$=17,5 $$6\frac3{100}$$=6,03
$$3\frac{23}{1000}$$=3,023 $$\frac7{10}$$=0,7
$$\frac1{100}$$=0,01 $$\frac{123}{1000}$$=0,123
NOT: Bileşik kesirler önce tam sayılı kesre çevrilir daha sonra ondalık gösterimleri bulunur.
$$\frac{23}{10}=2\frac3{10}=2,3$$
$$\frac{576}{100}=5\frac{76}{100}=5,76$$
$$\frac{7600}{1000}=7\frac{600}{1000}=7,600$$
Paydası 10,100,1000 Olabilen Kesirlerin Ondalık Gösterimleri
Bir kesrin paydası 10,100,1000 değil fakat genişletme veya sadeleştirme yöntemlerini kullanarak 10,100,1000 olabiliyorsa, bu kesirler uygun sayı ile genişletilip veya sadeleştirilip paydaları 10,100,1000 sayılarından birine eşitlenir daha sonra kesrin okunuşundan yararlanılarak ondalık gösterimi bulunur. Aşağıdaki resimde paydası 10,100,1000 olmayan kesirler uygun sayılarla genişletilerek veya sadeleştirilerek veya aynı anda sadeleştirme ve genişletme işlemleri yapılarak paydalarının 10,100,1000 sayılarından herhangi birine eşitlenmesi gösterilmiştir.
Bir kesrin ondalık gösterimini bulurken paydasını 10, 100, 1000 sayılarından istediğimize eşitleyebiliriz.
NOT: Bazı kesirlerin paydasını ne yaparsak yapalım 10, 100 yada 1000 sayılarından herhangi birine eşitleyemeyiz. Bu durumda kesrin ondalık gösterimini bulmak için 2.yöntemi kullanmamız gerekir, yani kesrin payını paydasına bölmeliyiz. Bu bölme işleminde bölüm hanesinde genellikle virgül bulunduğundan, bu bölmeye virgüllü bölme de denir. Ancak bu tip kesirler karşımıza 6.sınıftayken çıkacak, dolayısıyla da bu virgüllü bölmeyi biz 6.sınıfta iken öğreneceğiz.
Konu ile ilgili test çözmek için tıklayınız.
